Τρίτη Ηλικία
Την ίδια στιγμή που η Ελλάδα αποδεικνύεται από τις στατιστικές ως
μία από τις πιο γερασμένες χώρες της Ευρώπης, η οικονομική κρίση
χτυπάει την ευαίσθητη ομάδα της Τρίτης Ηλικίας πιο πολύ από κάθε άλλη.
Με την ευκαιρία του σημερινού «εορτασμού» της...
Παγκόσμιας Ημέρας των Ηλικιωμένων, ο πρόεδρος της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας και καθηγητής Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Ιωάννης Καραϊτιανός μίλησε στο tvxs.gr, ευχόμενος χρόνια πολλά στους ηλικιωμένους, διερωτώμενος δε για το αν αυτά τα χρόνια θα είναι καλά.
Αυτή η δημογραφική γήρανση -κοινή σε όλες τις δυτικού τύπου χώρες-
οφείλεται αφενός μεν στην επιμήκυνση του μέσου όρου επιβίωσης, αφετέρου
δε στην ολοένα και μεγαλύτερη υπογεννητικότητα. Για να γίνει κατανοητό
το μέγεθος του προβλήματος αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα και η Ιταλία
καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων στην ΕΕ με ποσοστό
9‰, μετά τη Γερμανία του 8,4‰ και την Πορτογαλία που έρχεται πρώτη με
8,5‰. Το γεγονός της γήρανσης του πληθυσμού της Ελλάδας αλλά και της
Ευρώπης γενικότερα είναι ένα φαινόμενο που προκαλεί πολλά προβλήματα
ιατρικά, κοινωνικά, οικογενειακά, οικονομικά, ασφαλιστικά, κ.ά. που
αναμένεται να προσλάβουν εκρηκτικές διαστάσεις στις προσεχείς δεκαετίες.
Με την οικονομική κρίση στην Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη γενικά, να έχει καταστεί μείζον διακύβευμα, σε τεχνοκρατικούς όρους η Τρίτη Ηλικία είναι μια οικονομική βόμβα έτοιμη να εκραγεί για τα κράτη. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Έτος ενεργού γήρανσης 2012 και με βάση στοιχεία και προβλέψεις της Eurostat, υπολογίζεται ότι ενώ σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιστοιχούν 4 άτομα σε παραγωγική ηλικία, δηλαδή 15έως 64 ετών ανά 1 συνταξιούχο άνω των 65 ετών, υπολογίζεται ότι το 2060 θα υπάρχουν μόνο 2 άτομα για κάθε 1 συνταξιούχο.
Ένα δεύτερο θέμα που προκύπτει πέραν του συνταξιοδοτικού, είναι αυτό της Υγείας. Αποτέλεσμα της γήρανσης του πληθυσμού είναι η αύξηση των ποσοστών των νόσων φθοράς όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, η καχεξία, η άνοια και άλλες διαταραχές της μνήμης, καθώς επίσης και ο καρκίνος. Το γεγονός αυτό πέραν της ιατρικής του υπόστασης, σημαίνει παράλληλα ότι τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, αν και αποτελούν περίπου το 19% του πληθυσμού, καταναλώνουν δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό των κρατικών πόρων για την Υγεία.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία οι υπερήλικες καλύπτουν το 25% των συνολικών ημερών νοσηλείας στα νοσοκομεία, με το 70% των υπερηλίκων να έχουν περισσότερες της μιας συνοδούς νόσους. Την ίδια στιγμή εκτεταμένο είναι το φαινόμενο της πολυφαρμακίας, με το 25% των υπερηλίκων παίρνουν περισσότερα από 5 φάρμακα.
«Στην Ελλάδα είμαστε ακόμα σε ένα επίπεδο ικανοποιητικής κοινωνικής και οικογενειακής συνοχής που οι υπερήλικες δεν είναι εγκαταλελειμμένοι, όπως πιθανώς σε άλλες χώρες. Βεβαίως η κρίση την οποία βιώνουμε αυτή τη στιγμή κάνει λιγότερο ενεργό το ενδιαφέρον και τη φροντίδα προς τα άτομα της τρίτης ηλικίας», σημειώνει ο πρόεδρος της Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, Ιωάννης Καραϊτιανός. «Το κύριο πρόβλημα εντοπίζεται από πλευράς κράτους και δομών ως προς το θέμα της προστασίας των υπερηλικιωμένων», τονίζει. «Είναι απαραίτητη η ενίσχυση κάποιων πολιτικών προστασίας των ηλικιωμένων, που θα ξεκινούν από την ενίσχυση των ΚΑΠΗ, μέχρι τους δωρεάν προληπτικούς εμβολιασμούς , την αξιολόγηση του περιβάλλοντος που ζει το άτομο και της δυνατότητας να έχει ένα επαρκές περιβάλλον από πλευράς υγιεινής, τη θεσμοθέτηση της κατ’οικον νοσηλείας που πρέπει να επεκταθεί και στη χώρα μας, όπως και τα προγράμματα της βοήθειας στο σπίτι και βέβαια απαραίτητη είναι και η ενίσχυση του ρόλου του οικογενειακού γιατρού, ο οποίος θα ξέρει ακριβώς τα προβλήματα του ηλικιωμένου και θα μπορεί να τον κατευθύνει όταν χρειάζεται σε δομές της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης», θα εξηγήσει ο κ. Καραϊτιανός.
Όλα αυτά βέβαια σε μια Ελλάδα που επισήμως το σύστημα Πρόνοιας και Υγείας καταρρέει σε καθημερινή βάση, με τις περικοπές να έχουν γίνει κυβερνητική σημαία, αφήνοντας τον παράγοντα άνθρωπο εκτός πολιτικής ατζέντας. «Είναι βέβαιο ότι υπήρχε μια ανάγκη εξορθολογισμού στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, καθώς τα τελευταία χρόνια είχε ξεφύγει ο αριθμός των εξετάσεων αλλά και το φαινόμενο της πολυφαρμακίας», θα πει ο κ. Καραϊτιανός, έχοντας υπηρετήσει το ΕΣΥ για πολλά χρόνια ως χειρούργος. «Όμως από την άλλη πλευρά έχουμε περάσει τώρα στο άλλο άκρο, το οποίο είναι πιο επικίνδυνο», θα υπογραμμίσει ο γιατρός, ο οποίος θα υπενθυμίσει πως οι περικοπές στον τομέα της Υγείας δεν απειλούν μόνο τους ηλικιωμένους αλλά και άλλες ευπαθείς ομάδες όπως οι άνεργοι και ανασφάλιστοι.
Η ισορροπία μεταξύ οικονομικής πολιτικής και ιατρικής ηθικής και δεοντολογίας βρίσκεται στην πρόληψη, σύμφωνα με τον διευθυντή της Χειρουργικής Κλινικής του νοσοκομείου «Άγιος Σάββας». «Πολύς λόγος γίνεται για το αν αξίζει η επένδυση στην πρόληψη για τους υπερήλικες. Είναι πολύ σημαντικό να ενισχυθούν οι δομές πρόνοιας και προστασίας των υπερηλίκων σε ένα βασικό επίπεδο, ούτως ώστε να προλαβαίνουμε τα χειρότερα», θα πει ο κ. Καραϊτιανός. «Εξετάσεις όπως η μαστογραφία, το τεστ ΠΑΠ, το PSA για τον καρκίνο του προστάτη ακόμη και οι ακτινογραφίες θώρακος για τον καρκίνο του πνεύμονα βρίσκονται στο στόχαστρο των περικοπών. Ωστόσο, αν καταφέρουμε την έγκυρη διάγνωση θα έχουμε σίγουρα λιγότερη νοσηρότητα, λιγότερες χειρουργικές επεμβάσεις και κατά συνέπεια οικονομικό όφελος τελικά, αφού θα αποφύγουμε πολυέξοδες εξετάσεις και θεραπείες», θα εξηγήσει. «Την ίδια στιγμή θα διασφαλίσουμε για τους ανθρώπους μας καλύτερη ποιότητα ζωής, με πιθανότητες μακρύτερης επιβίωσης», λέει. «Για αυτό η γνώμη μας είναι ότι πρέπει λελογισμένα να υπάρχει πρόγραμμα πρόληψης εξατομικευμένο», θα καταλήξει.
Πέραν των καθημερινών πρακτικών προβλημάτων που οι ηλικιωμένοι του σήμερα καλούνται να αντιμετωπίσουν, σημαντικά είναι και τα ψυχολογικά ζητήματα που προκύπτουν για τους ανθρώπους που βρίσκονται στη δύση της ζωής. Οι έρευνες δείχνουν μεγάλη αύξηση στην γεροντική κατάθλιψη, ενώ καθημερινά τα φύλλα του Τύπου «κοσμούν» ειδήσεις για εγκατάλειψη ηλικιωμένων ή ακόμη χειρότερα αυτοκτονίες. « Στην Ελλάδα είμαστε ακόμα σε ένα επίπεδο ικανοποιητικής κοινωνικής και οικογενειακής συνοχής που οι υπερήλικες δεν είναι εγκαταλελειμμένοι όπως πιθανώς σε άλλες χώρες. Βεβαίως η κρίση την οποία βιώνουμε αυτή τη στιγμή κάνει λιγότερο ενεργό το ενδιαφέρον και τη φροντίδα προς τα άτομα της τρίτης ηλικίας», παρατηρεί ο κ. Καραϊτιανός. «Οι άνθρωποι αυτοί έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν με σθένος τα προβλήματα τους, ίσως γιατί έχουν μάθει να επιβιώνουν και σε χειρότερες συνθήκες στις νεότερες ηλικίες τους», εκτιμά. «Όμως το πρόβλημα είναι η κοινωνική και οικογενειακή συνοχή που διαταράσσεται λόγω των προβλημάτων, ειδικά με τα παιδιά των υπερηλίκων που λόγω της μεγάλης δυσκολίας που έχουν στην καθημερινότητα τους, παραμελούν τη στοργή και τη φροντίδα που έχουν ανάγκη οι υπερήλικες γονείς», λέει ο γιατρός.
«Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας των Ηλικιωμένων θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε την Πολιτεία και όλους τους αρμόδιους φορείς, αλλά και την κοινωνία μας γενικότερα, για την κατανόηση και αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων των υπερηλίκων. Ωστόσο, η παρούσα οικονομική κρίση δυσχεραίνει την ανάληψη πρωτοβουλιών που θα συμβάλουν στην εν γένει καλύτερη αντιμετώπιση των πολύπλευρων αναγκών της ευαίσθητης αυτής κοινωνικής και ηλικιακής ομάδας. Παρ’όλαυτά, θα πρέπει όλοι μαζί, κράτος, φορείς, κοινωνία, να ενώσουμε τις δυνάμεις μας δημιουργικά ούτως ώστε οι ηλικιωμένοι να έχουν τη φροντίδα και τη στοργή που τους αξίζει», σημειώνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας. «Στόχος όλων μας πρέπει να είναι η υγιής και ενεργή γήρανση και η αξιοπρεπής διαβίωση των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας μέσα σε ένα φιλικό και στοργικό ευρύτερο περιβάλλον», συμπληρώνει. «Η ευχή μας για τους ηλικιωμένους πρέπει να είναι χρόνια πολλά, μα πάνω απ’ όλα χρόνια καλά!», θα καταλήξει.
Πηγή:http://www.tvxs.gr
Παγκόσμιας Ημέρας των Ηλικιωμένων, ο πρόεδρος της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας και καθηγητής Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Ιωάννης Καραϊτιανός μίλησε στο tvxs.gr, ευχόμενος χρόνια πολλά στους ηλικιωμένους, διερωτώμενος δε για το αν αυτά τα χρόνια θα είναι καλά.
Η Ελλάδα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μία χώρα γερόντων, με τα
άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών να αντιπροσωπεύουν ποσοστό πάνω από το 19%
του πληθυσμού της χώρας. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, ο πληθυσμός άνω των
65 το 2020 θα είναι άνω του 20% και το 2030 περίπου το 30%.
Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στην πρώτη θέση
μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γηράσκοντα πληθυσμό, με
ποσοστό αύξησης 21,4% μεταξύ των ετών 2001-2006, έναντι του μέσου όρου
της Ε.Ε. που ανέρχεται στο 17,2%.
Με την οικονομική κρίση στην Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη γενικά, να έχει καταστεί μείζον διακύβευμα, σε τεχνοκρατικούς όρους η Τρίτη Ηλικία είναι μια οικονομική βόμβα έτοιμη να εκραγεί για τα κράτη. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Έτος ενεργού γήρανσης 2012 και με βάση στοιχεία και προβλέψεις της Eurostat, υπολογίζεται ότι ενώ σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιστοιχούν 4 άτομα σε παραγωγική ηλικία, δηλαδή 15έως 64 ετών ανά 1 συνταξιούχο άνω των 65 ετών, υπολογίζεται ότι το 2060 θα υπάρχουν μόνο 2 άτομα για κάθε 1 συνταξιούχο.
Ένα δεύτερο θέμα που προκύπτει πέραν του συνταξιοδοτικού, είναι αυτό της Υγείας. Αποτέλεσμα της γήρανσης του πληθυσμού είναι η αύξηση των ποσοστών των νόσων φθοράς όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, η καχεξία, η άνοια και άλλες διαταραχές της μνήμης, καθώς επίσης και ο καρκίνος. Το γεγονός αυτό πέραν της ιατρικής του υπόστασης, σημαίνει παράλληλα ότι τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, αν και αποτελούν περίπου το 19% του πληθυσμού, καταναλώνουν δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό των κρατικών πόρων για την Υγεία.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία οι υπερήλικες καλύπτουν το 25% των συνολικών ημερών νοσηλείας στα νοσοκομεία, με το 70% των υπερηλίκων να έχουν περισσότερες της μιας συνοδούς νόσους. Την ίδια στιγμή εκτεταμένο είναι το φαινόμενο της πολυφαρμακίας, με το 25% των υπερηλίκων παίρνουν περισσότερα από 5 φάρμακα.
«Στην Ελλάδα είμαστε ακόμα σε ένα επίπεδο ικανοποιητικής κοινωνικής και οικογενειακής συνοχής που οι υπερήλικες δεν είναι εγκαταλελειμμένοι, όπως πιθανώς σε άλλες χώρες. Βεβαίως η κρίση την οποία βιώνουμε αυτή τη στιγμή κάνει λιγότερο ενεργό το ενδιαφέρον και τη φροντίδα προς τα άτομα της τρίτης ηλικίας», σημειώνει ο πρόεδρος της Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, Ιωάννης Καραϊτιανός. «Το κύριο πρόβλημα εντοπίζεται από πλευράς κράτους και δομών ως προς το θέμα της προστασίας των υπερηλικιωμένων», τονίζει. «Είναι απαραίτητη η ενίσχυση κάποιων πολιτικών προστασίας των ηλικιωμένων, που θα ξεκινούν από την ενίσχυση των ΚΑΠΗ, μέχρι τους δωρεάν προληπτικούς εμβολιασμούς , την αξιολόγηση του περιβάλλοντος που ζει το άτομο και της δυνατότητας να έχει ένα επαρκές περιβάλλον από πλευράς υγιεινής, τη θεσμοθέτηση της κατ’οικον νοσηλείας που πρέπει να επεκταθεί και στη χώρα μας, όπως και τα προγράμματα της βοήθειας στο σπίτι και βέβαια απαραίτητη είναι και η ενίσχυση του ρόλου του οικογενειακού γιατρού, ο οποίος θα ξέρει ακριβώς τα προβλήματα του ηλικιωμένου και θα μπορεί να τον κατευθύνει όταν χρειάζεται σε δομές της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης», θα εξηγήσει ο κ. Καραϊτιανός.
Όλα αυτά βέβαια σε μια Ελλάδα που επισήμως το σύστημα Πρόνοιας και Υγείας καταρρέει σε καθημερινή βάση, με τις περικοπές να έχουν γίνει κυβερνητική σημαία, αφήνοντας τον παράγοντα άνθρωπο εκτός πολιτικής ατζέντας. «Είναι βέβαιο ότι υπήρχε μια ανάγκη εξορθολογισμού στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, καθώς τα τελευταία χρόνια είχε ξεφύγει ο αριθμός των εξετάσεων αλλά και το φαινόμενο της πολυφαρμακίας», θα πει ο κ. Καραϊτιανός, έχοντας υπηρετήσει το ΕΣΥ για πολλά χρόνια ως χειρούργος. «Όμως από την άλλη πλευρά έχουμε περάσει τώρα στο άλλο άκρο, το οποίο είναι πιο επικίνδυνο», θα υπογραμμίσει ο γιατρός, ο οποίος θα υπενθυμίσει πως οι περικοπές στον τομέα της Υγείας δεν απειλούν μόνο τους ηλικιωμένους αλλά και άλλες ευπαθείς ομάδες όπως οι άνεργοι και ανασφάλιστοι.
Η ισορροπία μεταξύ οικονομικής πολιτικής και ιατρικής ηθικής και δεοντολογίας βρίσκεται στην πρόληψη, σύμφωνα με τον διευθυντή της Χειρουργικής Κλινικής του νοσοκομείου «Άγιος Σάββας». «Πολύς λόγος γίνεται για το αν αξίζει η επένδυση στην πρόληψη για τους υπερήλικες. Είναι πολύ σημαντικό να ενισχυθούν οι δομές πρόνοιας και προστασίας των υπερηλίκων σε ένα βασικό επίπεδο, ούτως ώστε να προλαβαίνουμε τα χειρότερα», θα πει ο κ. Καραϊτιανός. «Εξετάσεις όπως η μαστογραφία, το τεστ ΠΑΠ, το PSA για τον καρκίνο του προστάτη ακόμη και οι ακτινογραφίες θώρακος για τον καρκίνο του πνεύμονα βρίσκονται στο στόχαστρο των περικοπών. Ωστόσο, αν καταφέρουμε την έγκυρη διάγνωση θα έχουμε σίγουρα λιγότερη νοσηρότητα, λιγότερες χειρουργικές επεμβάσεις και κατά συνέπεια οικονομικό όφελος τελικά, αφού θα αποφύγουμε πολυέξοδες εξετάσεις και θεραπείες», θα εξηγήσει. «Την ίδια στιγμή θα διασφαλίσουμε για τους ανθρώπους μας καλύτερη ποιότητα ζωής, με πιθανότητες μακρύτερης επιβίωσης», λέει. «Για αυτό η γνώμη μας είναι ότι πρέπει λελογισμένα να υπάρχει πρόγραμμα πρόληψης εξατομικευμένο», θα καταλήξει.
Πέραν των καθημερινών πρακτικών προβλημάτων που οι ηλικιωμένοι του σήμερα καλούνται να αντιμετωπίσουν, σημαντικά είναι και τα ψυχολογικά ζητήματα που προκύπτουν για τους ανθρώπους που βρίσκονται στη δύση της ζωής. Οι έρευνες δείχνουν μεγάλη αύξηση στην γεροντική κατάθλιψη, ενώ καθημερινά τα φύλλα του Τύπου «κοσμούν» ειδήσεις για εγκατάλειψη ηλικιωμένων ή ακόμη χειρότερα αυτοκτονίες. « Στην Ελλάδα είμαστε ακόμα σε ένα επίπεδο ικανοποιητικής κοινωνικής και οικογενειακής συνοχής που οι υπερήλικες δεν είναι εγκαταλελειμμένοι όπως πιθανώς σε άλλες χώρες. Βεβαίως η κρίση την οποία βιώνουμε αυτή τη στιγμή κάνει λιγότερο ενεργό το ενδιαφέρον και τη φροντίδα προς τα άτομα της τρίτης ηλικίας», παρατηρεί ο κ. Καραϊτιανός. «Οι άνθρωποι αυτοί έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν με σθένος τα προβλήματα τους, ίσως γιατί έχουν μάθει να επιβιώνουν και σε χειρότερες συνθήκες στις νεότερες ηλικίες τους», εκτιμά. «Όμως το πρόβλημα είναι η κοινωνική και οικογενειακή συνοχή που διαταράσσεται λόγω των προβλημάτων, ειδικά με τα παιδιά των υπερηλίκων που λόγω της μεγάλης δυσκολίας που έχουν στην καθημερινότητα τους, παραμελούν τη στοργή και τη φροντίδα που έχουν ανάγκη οι υπερήλικες γονείς», λέει ο γιατρός.
«Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας των Ηλικιωμένων θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε την Πολιτεία και όλους τους αρμόδιους φορείς, αλλά και την κοινωνία μας γενικότερα, για την κατανόηση και αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων των υπερηλίκων. Ωστόσο, η παρούσα οικονομική κρίση δυσχεραίνει την ανάληψη πρωτοβουλιών που θα συμβάλουν στην εν γένει καλύτερη αντιμετώπιση των πολύπλευρων αναγκών της ευαίσθητης αυτής κοινωνικής και ηλικιακής ομάδας. Παρ’όλαυτά, θα πρέπει όλοι μαζί, κράτος, φορείς, κοινωνία, να ενώσουμε τις δυνάμεις μας δημιουργικά ούτως ώστε οι ηλικιωμένοι να έχουν τη φροντίδα και τη στοργή που τους αξίζει», σημειώνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας. «Στόχος όλων μας πρέπει να είναι η υγιής και ενεργή γήρανση και η αξιοπρεπής διαβίωση των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας μέσα σε ένα φιλικό και στοργικό ευρύτερο περιβάλλον», συμπληρώνει. «Η ευχή μας για τους ηλικιωμένους πρέπει να είναι χρόνια πολλά, μα πάνω απ’ όλα χρόνια καλά!», θα καταλήξει.
Πηγή:http://www.tvxs.gr
